Aralık
Aralık: iki sayı arasındaki tüm sayılar demektir.
Örneğin: 1 ve 6 arasındaki tüm sayılar bir aralık belirtir
Tüm Sayılar Mı?
Evet. Bu iki değer arasında yer alan tüm gerçek sayılar bu aralığa girer.
Örneğin: 2 ile 4 arasında şunlar vardır:
2.1 | 2.1111 | 2.5 | 2.75 | 2.80001 | π |
7/2 | 3.7937 |
Ve daha fazlası!
Peki Aralıkta Belirtilen Sayılar Dahil Mi?
Hmmm... Bazen dahildir, bazen de değildir. Bunu belirtmemiz gerekir.
Örneğin: "20 kg'a kadar paketler kabul edilir"
Eğer paketiniz tam 20 kilo ise ... dahil mi yoksa dahil değil mi?
Bu açıkça belirtilmemiş.
Bunu kesinleştirirken üç şekilde ifade edebiliriz:
- Eşitsizlik
- Sayı doğrusu
- Aralık işareti
Eşitsizlikler
Eşitsizliklerde şunları kullanırız:
- > büyüktür
- ≥ büyük ve eşittir
- < küçüktür
- ≤ küçük ve eşittir
Bunun gibi:
Örneğin: x ≤ 20
Bize diyor ki: "x, 20'den küçük veya eşittir"
Yani: 20 dahil ve 20'ye kadar olan sayılar
Aralık İşareti
Bir "aralık işareti" başlangıç ve bitiş sayıları ile:
- [ ] köşeli parantez, belirttiğimiz sayılar da dahilse kullanılır veya
- ( ) parantez, dahil değilse kullanılır
Şunun gibi:
Örneğin: (5, 12]
Şu anlama gelir: Aralığımı 5'ten 12'ye kadardır, 5 dahil değildir ama 12 dahildir
Sayı Doğrusu
Sayıları bir doğruya yazmak
hangisinin büyük ya da küçük olduğunu görmemizi kolaylaştırır.
Negatif Sayılar (-) | Pozitif Sayılar (+) |
(Doğru sol ve sağ tarafa doğru sonsuza kadar gider.) |
Soldaki bir sayı, sağdaki bir sayıdan daha küçüktür.
Örneğin:
- 5, 8'den küçüktür
- −1, 1'den küçüktür
- −8, −5'den küçüktür
Sağdaki bir sayı, soldaki bir sayıdan daha büyüktür.
Examples:
- 8, 5'ten büyüktür
- 1, −1'den büyüktür
- −5, −8'den büyüktür
Sayı doğrusu üzerinde işaretleme yaparak aralık gösterebiliriz. Bunun için sayılar arasını kalın bir çizgi ile belirtiriz, ve:
- sınır belirten değer dahilse içi dolu bir çember çizeriz
- dahil değilse içi boş bir çember çizeriz
Şunun gibi:
Örneğin:
Şu anlama gelir; 0 ile 20 arasındaki sayılar, 0 dahil değil ama 20 dahildir
Üç Yöntem Bir Arada
Üç farklı yolu tek tabloda gösterirsek (Aralık 1 ile 2 arasındadır):
1'den | 2'ye | ||||
1 Dahil | 1 Dahil Değil | 2 Dahil Değil | 2 Dahil | ||
Eşitsizlik: | x ≥ 1 "büyüktür ve eşittir" |
x > 1 "büyüktür" |
x < 2 "küçüktür" |
x ≤ 2 "küçüktür ve eşittir" |
|
Sayı doğrusu: | |||||
Aralık işareti: | [1 | (1 | 2) | 2] |
Örneğin: 1 dahil olsun ama 2 dahil olmasın:
Eşitsizlik: | x ≥ 1 ve x < 2 veya birlikte: 1 ≤ x < 2 |
Sayı doğrusu: | |
Aralık işareti: | [1, 2) |
Çeşitli Örnekler
Örnek: "Ne alırsan 10 lira"
Bunun anlamı ne satılıyorsa 10 dahil ve 10 liradan ucuz.
Ve tabiki şunu da söylememiz doğru olur, fiyatlar 0 liradan fazladır.
Bunu eşitsizlik olarak şöyle gösteririz:
Fiyat ≤ 10 ve Fiyat > 0
Bu ikisini birleştirelim:
0 < Fiyat ≤ 10
Sayı doğrusunda şöyle görünecektir:
Ve aralık işareti ile basitçe:
(0, 10]
Açık Ya Da Kapalı
Bir aralık sınırının "Açık" ya da "Kapalı" olması, son değerin dahil olup olmadığını bize bildirir:
(a, b) | a < x < b | açık aralık | ||
[a, b) | a ≤ x < b | soldaki kapalı, sağdaki açık | ||
(a, b] | a < x ≤ b | soldaki açık, sağdaki kapalı | ||
[a, b] | a ≤ x ≤ b | kapalı aralık |
Bu aralıklar sonludur. Ayrıca bazı aralıklar sonsuz da olabilir.
Sonsuzluk
Sonsuzluk genellikle aralık işaretlerinde kullanılır.
Sonsuzluk gerçek bir sayı değildir, buradaki anlamı "devam ediyor ..." dur
Örnek: x 3'e eşittir ya da 3'ten büyüktür:
[3, +∞)
Not: Sonsuzluk işaretini kullandıysak aralığımızı yuvarlak parantez ile kapatırız, çünkü ona ulaşamayız!
4 muhtemel "sonsuzluk bitişi" vardır:
Aralık | Eşitsizlik | |||
(a, +∞) | x > a | "a'dan büyüktür" | ||
[a, +∞) | x ≥ a | "a'dan büyük ya da ona eşittir" | ||
(-∞, a) | x < a | "a'dan küçüktür" | ||
(-∞, a] | x ≤ a | "a'dan küçük ya da ona eşittir" |
Bu şekilde limitsizliği de gösterebiliriz: (-∞, +∞)
İki Aralık
Bazen iki veya daha fazla aralık belirtmemiz gerekebilir.
Örnek: x ≤ 2 or x >3
Sayı doğrusunda şöyle görünür:
Ve aralık işareti kullanarak şu şekilde görünür:
(-∞, 2] U (3, +∞)
Burada kullandığımız "U" birleşim işaretidir.
Not: Yukarıdaki tarz eşitsizliklerde dikkatli olmalısınız. 2 ≥ x > 3 ( wrong) Çünkü anlam taşımaz (Aynı anda 2'den |
Birleşim ve Kesişim
Az önce iki eşitsizliği "Birleşim" kullanarak birleştirmeyi anlattık (Ve ∪ sembolünü kullandık).
Ayrıca "kesişim" işareti de kullanabiliriz. Örneğin "Nerede kesiştiler?" tarzı bir soru sorabiliriz.
Kesişim sembolünü kullanmalıyız: ∩
Example: (-∞, 6] ∩ (1, ∞)
İlk aralık 6'ya eşit veya küçük olduğunu söylüyor
İkinci aralık 1'den büyük olduğunu söylüyor (Ama 1'e eşit değil)
Bu iki kümenin kesişimi 1 - 6 arasıdır (1 dahil değil, 6 dahil):
(1, 6]
Sonuç
- Bir aralık iki sayı arasındaki tüm sayıları ifade eder.
- Aralığın sınırlarındaki sayıların dahil olup olmadığı önemlidir.
- Üç farklı şekilde aralıklar ifade edilebilir: Eşitsizlik, sayı doğrusu ve aralık işareti.